Jeśli nie chcesz, to nie czytaj, ale jak już jesteś, to co Ci szkodzi… 😉
Nie jestem typowym grzybiarzem, lecz od dziecka te organizmy są mi bliskie. Fascynują mnie różnorodnością, tajemniczością, ale nade wszystko swym pięknem. Grzyby są wszędzie, wręcz nas otaczają, wiadomo, że są na lądzie w wodzie na naszej skórze, a nawet w nas samych. Czasami zastanawiam się, czy grzyby są nami, czy my nimi… Na pewno nie jesteśmy grzybami? Skoro grzyby nas otaczają i bez nich właściwie świat raczej nie mógłby istnieć taki, jakim go znamy, to może człowiek to chodzący grzyb? 😀
Andrzej Reschke
Grzyby (Fungi R.T. Moore) – królestwo należące do domeny jądrowców (Eucaryota)[1]. Dawniej, w zależności od ujęcia systematycznego, takson ten miał rangę podkrólestwa (Fungi R.T. Moore, 1971), podtypu (Fungi Engl. 1889) i klasy (Fungi Bartling, 1830)[2].
Istnienie grzybów zaobserwowano we wszystkich strefach klimatycznych, przede wszystkim na lądach, ale także w wodach (słodkich i słonych). Do 2020 r. opisano około 148 tysięcy gatunków grzybów, rzeczywista ich liczba jest jednak dużo wyższa. Co roku opisuje się około 2 tysięcy nowych gatunków. Około 90% grzybów pozostaje nieznanych[3]. Korzystając z danych uzyskanych z obszarów, na których rozpoznano większość organizmów żywych, przypuszcza się, że istnieje ok. 1–1,5 miliona gatunków grzybów (4 razy więcej niż roślin nasiennych)[4]. Liczba znanych gatunków grzybów zmienia się także wskutek zmian w ich taksonomii[2].
Wiek najstarszych skamieniałości identyfikowanych jako prawdopodobne szczątki grzybów znalezionych w arktycznej części Kanady szacowany jest na około miliard lat[5].
Informacje: Wikipedia
Charakterystyka
Wszystkie grzyby to bez wyjątku organizmy cudzożywne, mogą więc występować tylko w siedliskach zawierających związki organiczne. Jednak wiele gatunków do swojego życia wymaga tylko minimalnych ich ilości. Mogą być saprotrofami odżywiającymi się martwą materią organiczną, lub pasożytami rozwijającymi się kosztem innych, żywych organizmów. Zasadniczo są niezdolne do aktywnego ruchu, w definicji tej są jednak pewne nieścisłości. Prymitywne grzyby wielokomórkowe wytwarzają bowiem zdolne do ruchu, jednokomórkowe, uwicione zarodniki pływkowe (zoospory). Charakterystyczną cechą grzybów jest ściana komórkowa zbudowana z chityny[8]. Wśród grzybów najliczniejszą grupą są organizmy wielokomórkowe, jednak występują też grzyby jednokomórkowe, np. drożdże. Komórka grzyba może być jednojądrowa, dwujądrowa lub wielojądrowa – taką wielojądrową komórkę nazywa się komórczakiem. Podstawowym elementem budowy grzybów są strzępki, zwykle długie, nitkowate, proste lub rozgałęzione. Strzępki często występują w zespołach tworząc grzybnię, a ta może tworzyć jeszcze bardziej złożone struktury pełniące wyspecjalizowane funkcje, np. podkładki, sznury grzybniowe, sklerocja, owocniki. Jednak ciało grzybów nie wykazuje zróżnicowania na tkanki i narządy – grzyby są plechowcami[9]. Grzyby mogą oddychać tlenowo lub beztlenowo (drożdże). W wyniku oddychania pozyskują energię niezbędną do życia. Oddychanie beztlenowe to fermentacja. W jej wyniku powstają: alkohol etylowy i CO2[10].
Info: Wikipedia
Podział nieformalny
Z punktu widzenia laika można podzielić grzyby na następujące, nieformalne grupy:
- ze względu na widoczną postać plechy:
- grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes, makrogrzyby) – wytwarzające dobrze widoczne owocniki, przedstawiciele podstawczaków (np. pieczarki, borowiki) i workowców (np. smardze, trufle);
- grzyby mikroskopijne (micromycetes, mikrogrzyby) – przeciwieństwo grzybów wielkoowocnikowych; wytwarzają one niewielkie i zwykle trudno obserwowalne gołym okiem owocniki lub inne struktury rozmnażania; głównie przedstawiciele skoczkowców, kłębiankowców, sprzężniowców i workowców, ale również podstawczaków,
- ze względu na znaczenie kulinarne:
- grzyby jadalne – czyli wybrane gatunki grzybów wielkoowocnikowych, uznane za smaczne, a przynajmniej nietrujące. Ponadto „jadalne” są też drożdże i niektóre gatunki pleśni związane z produkcją serów.
- grzyby niejadalne – wytwarzające nietoksyczne owocniki, jednak z różnych względów nie nadające się do spożycia, lub przynajmniej „nie jadane”.
- grzyby trujące – grzyby zawierające substancje trujące w ilości toksycznej dla człowieka np. muchomor sromotnikowy.
- ze względu na miejsce występowania:
- grzyby naziemne – owocnikujące na powierzchni gleby;
- grzyby nadrzewne – których owocniki pojawiają się na drzewach lub drewnie (pospolicie zwane hubami);
- grzyby podziemne – wytwarzające owocniki pod powierzchnią gleby;
- grzyby naporostowe – rozwijające się na plechach porostów
- grzyby wodne – rozpowszechniona grupa organizmów, występująca w wodach słodkich, zasolonych, w wodach bieżących i stojących w szerokim zakresie warunków fizycznych, chemicznych i biologicznych.
- ze względu na sposób odżywiania się i znaczenie:
- grzyby saprotroficzne – żyjące na obumarłych organizmach
- grzyby pasożytnicze – żyjące jako pasożyty na roślinach, innych grzybach, zwierzętach, ludziach (m.in. grzyby entomopatogeniczne)
- grzyby symbiotyczne – żyjące w symbiozie z organizmami autotroficznymi, np. porosty i grzyby mykoryzowe
- grzyby drapieżne – za pomocą specjalnie przekształconych strzępek chwytające niewielkie zwierzęta glebowe[14].
- grzyby chorobotwórcze – wywołujące choroby roślin, zwierząt i ludzi.
Informacje: Wikipedia